Böbrek iltihabına pyelonefrit adı verilir. Tüm yaşlarda ortaya çıkabilir. Kadınlarda daha sık görülür. Genelde her iki böbrekte birden iltihap gelişir. Böbrekler kandaki toksik maddeleri süzerek, üreter isimi verilen ince bir hortum aracılığı ile idrarı mesaneye (idrar torbası) gönderirler. Mesanede depolanan idrar belli bir hacme ulaştığında işeme isteğini uyarır ve idrar üretra isimli bir boruyla cinsel bölgedeki boşaltma ağzına ulaştırılarak vücuttan işeme işlevi ile atılır. Şimdi gelin böbrek iltihabı yani pyelonefrit nedir, belirtileri ve hasta şikayetleri nelerdir bunlara değinelim.
Böbrek İltihabı (Pyelonefrit) Nedir?
Pyelonefrit, böbrek ve üreter isimli idrar yolları iltihaplarına verilen isimdir. Pyelonefrit, mesane ve üretra enfeksiyonlarından daha ciddi ve ağır bir enfeksiyondur. Böbrek yetmezliği, böbrek taşı, şeker hastalığı, erkeklerde prostat büyümesi, böbrek nakilli hastalar, gebelik, doğuştan gelen böbrek ve idrar yolu anomalileri, idrarın böbreğe geri kaçması olan vezikoüretral reflü (VUR) hastalığı, kanser tedavisi, kortizon kullanımı, kontrolsüz antibiyotik ve ağrı kesici kullanımı böbrek iltihabının daha kolay ortaya çıkarmasını sağlar. İdrar sondası takılması da iltihap sebebidir. Böbrek iltihabına en sık neden olan mikrop, dışkıda bol bulunan E. Coli bakterisidir. İdrar yolu iltihabının yukarı böbreğe doğru yayılması ya da komşu organlardan kan yolu ile böbreğe gelmesi ile iltihap gelişir.
Böbrek iltihabının tedavi edilmemesi, VUR hastalığı, otoimmün hastalıklar (vücudun savunma sisteminin böbreği yabancı algılayıp harap etmesi) varlığında böbrek iltihabı müzminleşir. Tedavi edilmeyen vakalarda kana mikrop karışabilir, apse oluşabilir.
Böbrek İltihabı Belirtileri ve Hasta Şikayetleri
Peki böbrek iltihabı olanlarda ortaya çıkan en yaygın ve bilinen belirtiler ve şikayetler neler? Böbrek iltihabı yani pyelonefrit geçiren kişilerde en sık rastlanan belirtiler ve bulgular şöyle.
Sırta vuran yan ağrısı ve ateş şikayeti bulunur. Yan ağrısına halk arasında böğür ağrısı da denmektedir. Ağrıya bulantı ve kusma eşlik edebilir. İdrar yaparken yanma, sık sık idrara çıkma şikayetleri de bulunabilir. Halsizlik sık olarak görülür. Yaşlılarda bilinç bulanıklığı gelişebilir. İdrarda et suyu görünümü, kötü koku olabilir; idrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma gibi yakınmalar olabilir.
Muayenede, böğür diye bilinen, belin üst sağ ve sol yanlarında hassasiyet tespit edilir. Tam idrar tetkikinde nitrit ve beyaz kan hücreleri görülür. Kan tahlilinde beyaz kan hücreleri, sedimantasyon ve CRP yüksekliği vardır. Bu sonuçların hepsi iltihap varlığında yükselir. İdrar kültürü yapılarak etken mikroorganizma saptanır. Ultrason yapılarak böbrek genişliği, taş ve apse görülebilir. Gerekli hallerde daha ileri İVP, sistoskopi, sistoüretrografi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Apse, yumurtalık kisti, safra kesesi iltihabı, pankreas iltihabı, apandisit, akciğer iltihapları gibi hastalıkların ayırıcı tanısı muayene ve tahlillerle yapılır.
